Zij willen de beweging op gang brengen van intensieve specialistische zorg naar eerdere en brede zorg aan jeugd in en/of aan haar omgeving. Na een periode waarin vooral gemeenten en jeugdzorgaanbieders met elkaar om tafel zaten, was het nu tijd om de bedachte richtingen te bespreken met een brede groep van professionals en ervaringsdeskundigen. “We hebben jullie inbreng echt nodig” zei projectleider Annabet Jongkind in haar inleiding. En zo zaten ervaringsdeskundigen, medewerkers van welzijnsorganisaties, leerkrachten, ouders, jeugdartsen, preventiemedewerkers uit de verslavingszorg, wijkcoaches et cetera bij elkaar. In drie groepen is er hard gewerkt.
Regie
Hierbij was als ambitie geformuleerd: ‘Er escaleert geen casus meer vanwege gebrek aan of gedoe over regie.’ In de bijeenkomst leverde dat mooie gesprekken op. “Wat is regie dan eigenlijk? Wie anders dan de jeugdige/ ouders zou regie moeten hebben?” De term regie blijkt negatieve associaties te hebben; met regeldruk, met rapportages en met verantwoordelijkheid uit handen geven. Terwijl het juist gaat om zaken als vertrouwen en 1 gezicht voor de cliënt. “Het gaat vooral om houding en gedrag van ons allen in de hele keten!” zei een van de aanwezige zorgprofessionals, “Waarbij we verantwoordelijkheid delen in plaats van afschuiven”. De groep kwam op een aantal aandachtspunten waarbij het belang van goede casus coördinatie op een manier die voor iedereen in Twente duidelijk is de belangrijkste was. Het procesteam gaat nu verder met het in kaart brengen waar dit al op een goede manier gebeurt om vervolgens te kijken hoe en of er een werkwijze voor heel Twente kan komen. Een klantreis (wat en wie komt de jeugdige allemaal tegen in zijn ‘reis’ door het zorglandschap) gaat hen daarbij helpen.
Integraal
In deze groep ging het gesprek vooral over de vraag hoe we ervoor kunnen zorgen dat de zorg ‘integraal’ is. “We streven naar een situatie waarin alle kinderen veilig thuis in hun eigen gezin kunnen opgroeien, de juiste zorg krijgen als én zolang dat nodig is en om wisselende plaatsingen worden voorkomen.” De aanleiding hiervoor is het feit dat het idee bestaat dat het vaak erg lang duurt voordat een jongere de juiste zorg krijgt die nodig is. Voor die tijd is men al bij diverse professionals langs geweest en krijgt dan te horen dat het niet de juiste plek is, of dat hulpverleners naar elkaar verwijzen. Dit ontwikkelteam is naar huis gegaan met het advies om goed in kaart te brengen waar het precies knelt om vervolgens te focussen op een paar concrete oplossingsrichtingen. “Laat de praktijk spreken. Werk vanuit het perspectief van de jeugdige en het gezin/ systeem daaromheen en niet vanuit jouw eigen perspectief in je organisatie.”
‘Maak het klein’
Moira Aloserij deed als ervaringsdeskundige vanuit Ixta Noa mee aan het gesprek over ‘integraal’. Mensen die hersteldoelen hebben ten aanzien van hun psychische kwetsbaarheid kunnen bij Ixta Noa terecht. Moira: “Zie het als een inloophuis/praktijkhuis waar mensen ondersteuning krijgen bij hun herstel. Samen eten, creatieve activiteiten en zelfhulpgroepen kunnen hier onderdeel van zijn. Als ervaringsdeskundige begrijp ik de mensen heel snel en voor hen ben ik een veilige gesprekspartner die verder niks van hun wil.” Om dit werk te kunnen doen heeft Moira een opleiding binnen Ixta Noa gehad. Naast deze activiteiten, ondersteunen Moira en haar collega’s ook professionals. Zo schuift zij elke dinsdagochtend aan bij het overleg over nieuwe aanvragen van een van de wijkteams in Enschede. Moira: “Daar worden (anoniem!) casussen besproken waar het team veel vragen bij heeft. Wij brengen dan onze deskundigheid in vanuit cliënt perspectief. Dat werkt heel goed. Wij wijzen andere professionals op dingen die niet altijd vanzelfsprekend voor hun zijn.” Wat Moira opviel in de bijeenkomst, was dat het allemaal nog zo breed is: “Integraal, dat is nog veel te groot en daarom kun je ook niet snel concreet worden. Mijn advies was om het heel klein te maken en bij de cliënt te beginnen. Maak de eigen regie van de cliënt tot eerste focus. Dat is al lastig genoeg”!
Op tijd dichterbij
De ambitie: ‘Over 5 jaar kunnen gezinnen erop vertrouwen dat er laagdrempelige ondersteuning is op de plekken waar opvoed- en opgroei-uitdagingen tot uiting komen.’ In deze groep ging het gesprek onder meer over de vraag wat maakt dat ouders vaak pas laat aan de bel trekken. Zaken als schaamte, angst voor uithuisplaatsing, eigen trauma’s, schuldgevoel spelen hier een rol. Hoe kunnen we dan ervoor zorgen dat we ‘op tijd dichterbij zijn’? Een van de aanwezige zorgprofessionals hield een gloedvol betoog: “Als we willen dat het gaat werken, moeten we bereid zijn om letterlijk dichtbij te zijn. Ben je bereid je 06 nummer te geven? Sta je er ook nog als de intensieve zorg voorbij is? Neem je ook in het weekend de telefoon op?” Een hartenkreet in deze groep: Ja, vroegsignaleren is heel belangrijk en nodig, maar laten we ervoor waken dat niet alles wordt geproblematiseerd. Soms is een sportclub of een helpende hand van een goede buur al meer dan genoeg om een crisis af te wenden.
“Dat taboes doorbroken worden”
Kevin was gevraagd om in de bijeenkomst mee te praten over het thema: ‘op tijd dichterbij’. Kevin is leerling agogisch medewerker bij Tactus en neemt daarbij zijn ervaring uit zijn eigen verslavingsverleden mee. Hij begeleidt een zelfhulpgroep van jongeren en geeft samen met een preventiemedewerker veel voorlichting aan jongeren. “Ik vind de combinatie waarin we dit werk doen heel goed. Ik spreek hun taal, ik ben één van hun, ik vertel vanuit mijn eigen ervaring. Ik heb het ook over de moed die je nodig hebt om aan de bel te trekken en een behandeling in te gaan. Dat moment is voor iedereen anders. Mijn collega heeft ‘ervoor doorgeleerd’, dat is specialistisch werk en dat is voor professionals.” Kevin vindt het allerbelangrijkste dat taboes doorbroken worden, dat je erover praat en dat ook ouders en familie erover kunnen praten. “En als iemand er klaar voor is, dan kan hij een behandeltraject ingaan.” Kevin volgt inmiddels de opleiding SPW en wil daarna verder om sociotherapeut te worden.
Meer informatie over het vervolg? Houd de website in de gaten, abonneer je op het Twents Transformatie Journaal en/of neem contact op met projectleider Annabet Jongkind.