Beanka Meddeler, orthopedagoog-generalist van Ambiq, doet onderzoek naar deze doelgroep. Het doel: de zorg voor kinderen met ernstige problematiek verbeteren en doorplaatsingen voorkomen. 

Een uithuisplaatsing of een klinische GGZ opname is een ingrijpende gebeurtenis. Ingrijpend voor jongeren en ouders. Beanka vertelt: “Het is belangrijk dat wanneer jongeren een opname nodig hebben dat we dat zo snel mogelijk goed doen én doorplaatsingen voorkomen. Nu zien we bijvoorbeeld nog vaak dat jongeren eerst langere tijd lichte ambulante zorg krijgen. Later blijkt een opname tóch noodzakelijk. Was dit van tevoren te voorspellen? Had je dan andere keuzes gemaakt? Dat is waar we nu – in samenwerking met het Expertisecentrum Jeugdzorg Twente (EJT) - onderzoek naar gaan doen.”

Onnodige doorplaatsingen voorkomen
In Twente is niet duidelijk hoeveel onnodige doorplaatsingen er zijn. Een doorplaatsing is niet - per definitie - een probleem, als het gaat om doorplaatsingen naar een beter-passende plek. Alle kinderen die thuis wonen gaan tenslotte een keer uit huis. We hebben het hier over jongeren die worden geplaatst in een WVHS-zorgvorm. Vervolgens blijkt dat men de problematiek niet aan kan, waardoor er wéér een doorplaatsing volgt. Deze ‘mislukte’ zorg kan leiden tot problemen in de ontwikkeling van jongeren. “Erg zorgelijk”, stelt Beanka. “Wanneer je ergens wordt geplaatst op een locatie dan ga je je binden aan de groep. Hechten aan de mensen. Als je vervolgens weer weg moet, omdat men niet de juiste zorg kan bieden, dan doet dat wat met je zelfbeeld en je vertrouwen in de wereld. Je doet verlieservaringen op ‘het is me weer niet gelukt, ik moet weer ergens anders naar toe’. Als instelling en gemeenten hebben we daarom de verantwoordelijkheid om de uithuisplaatsing zo min mogelijk ingrijpend te laten zijn en onnodige doorplaatsingen te voorkomen.”

Verschil in problematiek, setting en behandeling 
Het eerste deel van het onderzoek dat nu start richt zich alleen op jongeren die ‘weinig voorkomende hoog specialistische zorg’ (WVHS) nodig hebben. Welke problematiek speelt bij deze jongeren? Wat zijn kenmerken? En in hoeverre verschillen deze jongeren van kinderen in andere intensieve zorgvormen? Beanka: “We weten dat het om een complexe doelgroep gaat, maar verder weten we feitelijk heel weinig over deze zorgvorm, terwijl die behoorlijk ingrijpend is. Ook verschillen de WVHS-zorg voorzieningen van elkaar. Verschillen bestaan in het type problematiek, de setting en behandeling.” Ambiq biedt behandeling aan jeugdigen met een licht verstandelijke beperking, forse gedragsproblemen en veelal onderliggende psychiatrische problematiek. Pluryn richt zich op dezelfde doelgroep, maar dan zonder de verstandelijke beperking. Karakter biedt hulp aan jeugdigen waarbij er een vermoeden is van complexe psychiatrische problematiek. Jarabee heeft crisisbedden beschikbaar. Bij Ambiq en Pluryn worden de jeugdigen intern behandeld. Karakter biedt intensieve hulp thuis. 

Dossieronderzoek
Om zicht te krijgen op de zogeheten WVHS-zorg, wordt een dossieronderzoek uitgevoerd. Samen met studenten van het Saxion wordt een coderingsysteem ontwikkeld waarmee kwantitatieve gegevens uit dossiers gehaald worden. Uiteraard is hiervoor toestemming nodig van jongeren en gezagsdragers. Dat wordt nu eerst goed uitgezocht. Beanka: “We hopen – door dit onderzoek - antwoorden te vinden op vragen als: “Wat werkt beter? Bedden of ambulant? Wat doen we anders in de verschillende zorgvormen? En zit er verschil in deze doelgroepen? Klopt ‘het gevoel’ dat er veel onnodige doorplaatsingen zijn? Wat is de reden dat plaatsingen niet matchen en is het mogelijk om hier vooraf een betere voorspelling over te doen?” 

Doordat de organisaties vanaf nu gezamenlijk verantwoordelijk zijn, is het de verwachting dat de voorzieningen gemakkelijker gebruik kunnen maken van elkaars expertise. In maart 2021 hoopt het onderzoeksteam de eerste conclusies te kunnen trekken uit de dossieranalyse en de zorg beter vorm te geven. “Door de data te analyseren komen we tot een goed beslissingsproces voor plaatsing in de WVHS-zorg in Twente en de best-passende zorg voor deze jongeren.”

Onderdeel Twentse Transformatie
Het onderzoek is onderdeel van de Twentse Transformatie, ontwikkeltafel 1, waar het thema ‘In Twente groeit de jeugd op in zijn eigen omgeving’ centraal staat. Je leest hier meer over het tijdspad en de andere projecten van ontwikkeltafel 1.