Op dinsdag 28 maart gingen Lieke Helmes, coördinator Cliëntperspectief van het Expertisenetwerk Jeugd Overijssel, en Monique van Meel, strategisch communicatieadviseur bij de Aanpak Wachttijden jeugdhulp Twente, met jeugdigen in gesprek over de wachttijden in de jeugdzorg.

Twente werkt aan een Aanpak Wachttijden

In Twente werken gemeenten en zorgaanbieders samen aan passende (jeugd)zorg waarin jeugdigen en hun gezin centraal staan. Het is heel belangrijk om met jeugdigen in gesprek te gaan over wat wachttijden met je doet, wat we anders moeten doen en hoe het beter kan. Zo kunnen wij beter jeugdzorg organiseren voor alle Twentse jeugdigen.

Er zijn in Nederland en in Twente lange wachttijden in de jeugdhulp. Dat is vervelend voor de jeugdigen en gezinnen die wachten op hulp. Gemeenten en zorgaanbieders hebben een plan opgesteld om wachttijden in de jeugdhulp in Twente op te lossen. We willen dat alle jeugdigen op tijd de juiste zorg krijgen. We hebben 16.000 jeugdige cliënten, dat betekent 128 op 1.000 jeugdigen gemiddeld per Twentse gemeente. We zien in de afgelopen jaren dat de aantallen stijgen.

Wat jeugdigen ons vertellen

We hebben dit keer met acht jeugdigen tussen 14 en 28 jaar gesproken. De meeste van hen verblijven al lange(re) tijd op groepen in jeugdzorg. We hebben ze een aantal vragen voorgelegd met behulp van Mentimeter en zijn daarna met elkaar in gesprek gegaan over de wachttijden.

Een aantal zaken valt op: vier van de acht jeugdigen hebben op tien of meer wachtlijsten gestaan, de langste wachttijd was bij vijf van de acht jeugdigen langer dan twee jaar en de gemiddelde wachttijd bedraagt zes maanden. Wachten betekent bij deze jeugdigen: wachten op een thuis. Wachten frustreert, de jeugdigen ervaren onduidelijkheid en verdriet en ze voelen zich onzeker en hulpeloos.

Hoe kunnen we wachttijden aanpakken of oplossen?

De jeugdigen missen de juiste plekken en de juiste begeleiders. Er zijn weinig plekken en dat maakt dat er niet gekeken wordt of de plek een match is met de jeugdige. Soms past een jeugdige niet in de groep en dan klikt het niet met andere jeugdigen. De jeugdigen mogen geen fouten maken en dat geeft extra druk. Ook missen de jeugdigen de juiste begeleiders. Er zijn te weinig therapeuten en het verloop onder de begeleiders is groot, terwijl de jeugdigen liever vaste begeleiders hebben die snappen wat ze nodig hebben. Veel begeleiders luisteren niet of nauwelijks naar wat de jeugdigen zelf willen of denken nodig te hebben. Daarbij kijken de begeleiders altijd naar het verleden en het dossier, terwijl de jeugdigen vooruit wil kijken naar de toekomst, samen met de begeleider. Nu worden de jeugdigen veroordeeld op hun verleden. De jeugdigen kunnen vooralsnog geen specifieke gebeurtenis of moment aanwijzen waar het anders had kunnen of moeten lopen, behalve dat er niet naar hen geluisterd wordt en er voor hen beslist wordt.

Als je op een wachtlijst staat, wat moet er dan veranderen of verbeteren?

De jeugdigen zouden het fijn vinden een buddy te hebben, iemand die hen helpt hun weg te vinden in jeugdhulp en hen helpt keuzes te maken. Ook willen ze inspraak over hun leven, over de behandeling en de plek waar ze heen moeten. Als ze eenmaal op de wachtlijst staan voor een nieuwe plek, dan willen ze alvast oefenen met de regels die gelden op die nieuwe plek. Oefenen met vrijheden en met zelfstandig worden en misschien kunnen ze ook alvast wat vaardigheden opdoen, zodat de wisseling ook gemakkelijker wordt. Ze willen meer dan alleen wachten, in wachttijd kunnen ze nog steeds werken aan hun toekomst.

Dit was de eerste bijeenkomst met de jeugdigen. Ter afsluiting hebben we nog een fotospel gedaan. Iedere jeugdige koos een foto uit en vertelde erbij wat deze voor hen betekende. Zo koos een jeugdige een foto van een markt uit, want “de markt in jeugdhulp is helemaal verziekt”.  Een andere jeugdige koos een foto van een spiraal en een foto met een landweggetje, want “hoewel mijn leven soms voelt als een neerwaartse spiraal, kijk ik toch uit naar mijn toekomst en hoop ik een mooie weg voor me te hebben”.

Het was ontzettend fijn deze jeugdigen te ontmoeten en een beetje te leren kennen. We hopen ze binnenkort weer te spreken.

Er zullen meer bijeenkomsten met jeugdigen gaan plaatsvinden. Ken jij of ben jij een jeugdige die ervaring heeft met wachttijden en deze ervaring wil delen? Wees dan welkom om aan te sluiten. Heb je hier vragen over of wil je je aanmelden? Dat kan door een e-mail te sturen naar Monique, m.vanmeel@samentwente.nl.