Dat heeft geresulteerd in een rapport met inzichten en advies hoe om te gaan met scheidingen waarbij ouders in conflict blijven. Sonja heeft drie vormen gehanteerd in het onderzoek, te weten:
- Ze heeft professionals van de jeugdbescherming en van de toegang gecoacht die een individuele vraag hadden over een complexe scheiding
- Ze heeft een workshop gegeven aan de toegang van de gemeente Losser
- Ze heeft een retrospectieve casusanalyse gegeven in gemeente Hengelo voor professionals uit de toegang en betrokken tweedelijn.
Het is een heel rijk onderzoek met een goede opbrengst. We gingen in gesprek met Sonja om wat meer achtergrondinformatie te krijgen over het rapport en de opbrengsten.
Sonja, wat is het probleem voor professionals die werken met ouders die na scheiding in conflict blijven?
Professionals lopen vast in de dynamiek van ouders, ze worden er vaak ingezogen. En dan zien we een groot verschil tussen hulpverleners. Ze kunnen of heel goed volgen of, als we meer richting jeugdbescherming gaan, heel goed leiden. We zien bij deze groep mensen, de gescheiden ouders die in conflict blijven, dat het belangrijk is dat je heel goed weet wat je koers is als professional. Dat stelt je namelijk in staat om tegelijkertijd te leiden als te volgen. Dat is echt een andere aanpak en een vaardigheid. Dat was voor de professionals met wie ik heb gewerkt nieuw.
Je schrijft in je rapport over twee gezinnen, twee plannen. Wat bedoel je hiermee?
Zodra een conflict blijft voortduren tussen gescheiden ouders, dan kiezen we ervoor dat de ouders beide hun eigen gezin gaan vormgeven. We zetten dan niet meer de ouders aan tafel om te leren communiceren, want daar gaat het vaak mis. We vragen dan iets van ouders wat ze niet kunnen en waardoor zij steeds falen. We houden op die manier, ook als professionals, het conflict in stand. We dragen dan zelfs bij aan het destructieve patroon.
In plaats daarvan benaderen we hen als twee aparte systemen. Dit doen we op momenten dat een situatie te ver en blijvend escaleert. We kiezen hiermee de koers dat er voor iedereen rust en welzijn komt. Het is als professional nodig daar leiding in te nemen. Dat maakt het proces gemakkelijker, omdat mensen niet meer hoeven te leren om het conflict op te lossen. De professional gaat een ouder begeleiden in het eigen proces, los van de andere ouder.
Voor professionals is werken binnen dit soort conflicten uitputtend, het vraagt ontzettend veel energie. De betrokken professionals binnen het onderzoek zijn onverdeeld enthousiast. Een professional, betrokken bij de retrospectieve sessie zegt: Het hielp mij echt om eens heel kritisch naar het gelopen traject te kijken. In plaats van ad hoc keuzes om 'op te lossen', zou ik nu consequenter zijn en minder ingaan op de letterlijke vragen van een ouder, meer op de andere dynamiek die nodig is voor rust. Ik zou minder oordeel hebben en meer het geheel zien. Ik zou meer samenwerken. Het verslag van de sessie teruglezen op papier vond ik ook veel inzicht geven. Het geeft voor mij richtlijn hoe om te gaan met Complexe Scheiding. Ik heb het ook voor mijn collega's paraat liggen.
Sonja, wat vraagt zo’n nieuwe manier van werken in het netwerk?
Deze kennis moet geborgd worden bij organisaties. Niet alleen de andere aanpak die dit vraagt, maar de visie op werken aan complexe scheidingen moet duidelijk zijn, zoals de focus op twee gezinnen, twee plannen, koersen op rust en welzijn én dat professionals in hun kracht zijn om met deze groep ouders te werken. Als je als regio de visie en uitgangspunten omarmt en uitdraagt, dan kunnen alle organisaties in de keten daarbij aansluiten. Het gaat namelijk vaak mis als ouders naar een volgende organisatie worden doorgestuurd. Organisaties moeten juist samenwerken om het proces goed te organiseren en escalatie te voorkomen.
We moeten met elkaar een lerende omgeving creëren, waarin professionals zichzelf mogen ontdekken en kunnen kijken, reflecteren, interviseren, met elkaar deze wat werkt en wat niet werkt bij deze groep. Het gaat namelijk niet om het toepassen van een methodiek, maar om maatwerk. Dan helpt het om regelmatig bij elkaar te komen en vanuit deze visie met elkaar te oefenen.
Vanuit de Aanpak Wachttijden inventariseren we of er interesse is om naar aanleiding van het rapport een digitale workshop te organiseren met Sonja. Klik hier om je interesse kenbaar te maken. Bij voldoende animo organiseren we na de zomervakantie een scholingsmoment.
Het rapport kan je hier downloaden. In het rapport verwijst Sonja naar de volgende documenten: