Het doel van de actielijn ‘samenwerken met de sociale basis’: het verstevigen van een lokale sociale infrastructuur neerzetten, waaraan tijdelijk inzet vanuit specialistische jeugdhulp kan worden toegevoegd. Jeugdigen in Twente groeien op in hun eigen wijk, gaan daar naar school, sporten daar en maken gebruik van voorzieningen zoals huisartsen, jeugdgezondheidszorg, sociaal werk, ervaringsdeskundige organisaties en wijkteams. Er is altijd samenwerking van uit jeugdhulp met de sociale basis mogelijk. De lokale toegang heeft zicht op de lokale sociale basis en adviseert/faciliteert samenwerking, en voert zo nodig regie. We normaliseren gezins- en kindproblemen, door de sociale basis sterk(er) te maken, positie te geven én laagdrempelig ondersteuning dichtbij te organiseren (preventie). Dit gebeurt ook vanuit de specialistische jeugdhulp. De samenwerking tussen de specialistische jeugdhulp, lokale toegangen en de sociale basis kan verder verbeterd worden.

Hoewel de verantwoordelijkheid voor de invulling van de sociale basis en de toegang bij gemeentes ligt en deze er dus qua beleid en uitvoering verschillend uit kan zien, is er regionaal behoefte aan afspraken over kennisdeling en van elkaar leren en komen tot meer eenduidige werkwijzen. Vóórdat specialistische of gedwongen zorg wordt ingezet, wordt altijd een brede verklarende analyse uitgevoerd. Hiermee bepalen we op welke domeinen steun voor het gezin nodig is en/of specialistische zorg tijdelijk kan en moet ondersteunen. Het ondersteunen van eigen regie en het inbedden in sociale steunende structuren van het gezin is de kern. Daardoor verminderen we de afhankelijkheid van specialistische vormen van zorg. Ook is een stevige regiefunctie bij lokale toegangen nodig. Vooral als er sprake is van vraagstukken of problemen op meerdere domeinen en veiligheidsvraagstukken. Het lokale toegangsteam is de verbinding tussen partners in de sociale basis, specialistische zorg en gedwongen zorg.

Kenmerken van het huidige vraagstuk/probleemstelling

Het kind wordt vaak gezien als ‘het probleem’

Zowel gezinnen als professionals neigen naar het inzetten van jeugdhulp, soms ook bij ouderproblematiek of problemen op andere domeinen. Het kind wordt hiermee te veel gezien als ‘het probleem’ of dé ingang om problemen te verminderen. Dit terwijl steun op andere vlakken soms voorliggend van belang lijkt, ondanks de aanwezigheid van opvallend gedrag bij het kind.

Weinig structurele samenwerking

Het structureel samenwerken van (in)formele instellingen vindt nog onvoldoende plaats. Ervaringsdeskundigheid en informele zorg wordt minder serieus genomen dan formele (‘specialistische’) zorg.

Versnippering in werkwijzen

Er wordt lokale versnippering ervaren in werkwijzen van toegangsteams en werkwijzen van lokale voorzieningen in de sociale basis. Het is voor specialistische jeugdhulp partijen te arbeidsintensief om alle vormen in de eigen werkwijzen te integreren. Er ontbreekt samenhang en onderlinge afstemming in de lopende projecten. Veel gemeenten investeren lokaal in hun sociale basis, maar geven dit op een eigen wijze vorm. Hierdoor kan structurele samenwerking met specialistische (bovenregionaal werkende) jeugdhulppartners lastiger ontstaan. 

Problemen verergeren in plaats van verminderen

We missen regie op samenwerking en onderlinge afstemming, ook bij veiligheidsvraagstukken. Jongeren en gezinnen ‘hoppen’ nu van instantie naar instantie, welke los van elkaar interventies plegen. Als de ene interventie niet werkt, wordt deze negatief afgesloten en een andere interventie ingezet. Er wordt klachtgericht en vraaggericht gewerkt. We zien stepped care, waarbij gezinnen faalervaringen opdoen. Dit verergert de problematiek in plaats van vermindert.

Al lopende projecten die aan deze actielijn bijdragen:

Diverse lokale en regionale projecten dragen bij aan de doelstelling van deze actielijn. Opvallend is dat lokaal verschillende oplossingen voor het samenwerken met de sociale basis worden gekozen en uitgevoerd. Denk aan POH, Zorg op scholen, werken met JIM, werken met ervaringsdeskundigheid. Regionale, bovenregionale en landelijke projecten vragen echter ook implementatie aandacht en sturing. Een aantal keuzes zullen meer uniform en overstijgend plaats moeten vinden om de regionale doelstellingen te behalen. Voorbeelden van de projecten en ontwikkelingen die al lopen op deze actielijn:

• POHjeugd(lokaal)
• Onderwijs Zorg projecten (lokaal), zie ook opgave Onderwijs-Zorg
• Ontwikkelingen vanuit de Publieke Gezondheid (JGZ, bijvoorbeeld aandacht voor mentale gezondheid)
• Aanpak Multiprobleemgezinnen (bijvoorbeeld GRIP team)
• Toekomstplan/JIM
•  Praktijkhuis Ixta Noa
• Samenwerkingen van aanbieders met de sociale basis
• Kennis en ervaring opgedaan uit de ontwikkeltafels (Regie, RITAX Complexe echtscheidingen en jeugdbeschermingstafels)
• Integrale vroeghulp
• KieCon