Het doel van de actielijn ‘passende ambulante zorg’ is: Kwalitatief hoogstaande specialistische zorg verlenen aan jeugdigen en hun gezin, zo intensief als nodig. We werken in Twente op basis van een verklarende analyse. Doelgericht en wachtlijstvrij. Uit(huis)plaatsingen worden voorkomen door intensiever ambulant zorg te verlenen. Om deze doelen te behalen is ten eerste nodig dat er passende ambulante specialistische jeugdhulp voor jeugdigen en hun gezin beschikbaar is, maar ook dat (personele) schaarste goed wordt ingezet. We ontwikkelen integrale vormen van ambulante zorg voor jongeren en gezinnen met de meest complexe problematiek. De instroom moet in balans zijn met de uitstroom.

Kenmerken van het huidige vraagstuk/probleemstelling

Van instantie naar instantie: problemen verergeren in plaats van verminderen

Jongeren en gezinnen met complexere problematiek ‘hoppen’ nu soms van instantie naar instantie, die los van elkaar interventies plegen. Werkt de ene interventie niet, dan wordt een andere interventie ingezet. Er wordt nog te veel klachtgericht of vraaggericht gewerkt. We zien ‘stepped care’ ontstaan, waarbij gezinnen faalervaringen opdoen. Dit verergert problematiek eerder in plaats van deze te verminderen. Er zijn daarnaast lange wachtlijsten voor specialistische ambulante zorg, ook dit kan problemen verergeren. Inzet van een domein overstijgende verklarende analyse vóór een verwijzing naar specialistische jeugdhulp kan instroom reguleren en ’matched care’ mogelijk maken.

Gewijzigde doelen tijdens een traject

Doelstellingen voor de specialistische ambulante zorg kunnen tijdens een traject wijzigen. De nieuwe doelstellingen worden door dezelfde instantie opgepakt. Een evaluatie over of deze vraag (nu) opgepakt moet worden én/of de bestaande specialistische zorgverlener dit moet doen, kan scherper plaatshebben.

Afschalen verloopt moeizaam

De sociale basis in Twente wordt in diverse gemeenten met diverse projecten versterkt. Ook Toegangen spelen een eigen (en andere) rol. Het in het werkproces moeten opnemen van deze verschillende werkwijzen maakt afschalen een uitdaging. Er is geen duidelijke richtlijn. Een regiefunctie (van de toegang) wordt gemist. Daarnaast is soms onduidelijk wie zorg over kan nemen.  Het afschalen van medicatiecontroles - vanuit de specialistische jeugd GGZ in Twente – is bijvoorbeeld een bekend probleem, waardoor jongeren onnodig lang onder de specialistische jeugd GGZ vallen/daar in zorg blijven.

Weinig ruimte voor gezamenlijke doorontwikkeling

Er is weinig ruimte in de inkoop voor doorontwikkeling van specialistische ambulante zorg en integraal samenwerken. De focus is op kosten efficiëntie en de inkooprelatie met individuele organisaties.

Verkokering tussen specialismen

Er is sprake van verkokering tussen de verschillende specialismen (jeugd en opvoedhulp, LVB, GGZ, verslavingszorg) en er lijkt sprake van ‘cherry picking’; het aannemen van de best passende cliënten en het afwijzen van cliënten die niet helemaal bij het aanbod passen. Dit leidt tot wachtlijstvervuiling. Want jeugdigen worden op meerdere wachtlijsten aangeboden.

Overspannen arbeidsmarkt en hoge werkdruk

Er is sprake van personele tekorten en daarmee schaarste van specialistische zorg. Dit probleem is niet gemakkelijk op te lossen. Er blijft naar verwachting schaarste van specialistische zorg bestaan. Dit leidt nu tot een overspannen arbeidsmarkt en een hoge werkdruk bij medewerkers. Dit draagt niet bij aan de rust, kwaliteit en continuïteit van zorg. De versterking van de sociale basis (scholen, toegangen, huisartsen, informele netwerken) en een gedegen verklarende analyse, voordat specialistische zorg wordt ingezet, lijkt voorwaardelijk om schaarste passend in te zetten.

Al lopende projecten die aan deze actielijn bijdragen:

• Implementatie van een transformatiepoli. Doelstelling hiervan is het ontwikkelen van een gezamenlijke inzet van algemeen werkzame (herstelondersteunende of leefstijl georiënteerde) zorg voordat aan een specialistisch diagnostiek of behandeltraject wordt begonnen. Deze inzet is snel beschikbaar, vermindert behandelduur en vergroot behandelresultaat.
• Doorontwikkeling Coördinatiepunt Spoedhulp (regionaal); spoedzorg voor jeugdigen dient integraal te kunnen worden aangeboden omdat in crisis er vaak sprake is van acute opvoedvraagstukken én acute kind problematiek. Het CPSH coördineert waar het kind en zijn/haar gezin het best (integrale) spoedhulp kan ontvangen en stimuleert integrale samenwerking.
• SPUK jeugdGGZ (bovenregionaal); Specifieke Uitkering (SPUK) gelden van het Rijk zijn bovenregionaal per centrumgemeente beschikbaar gesteld. Bij SPUK jeugdGGZ gaat het om stimuleringsgelden om wachtlijsten en crisis bij jeugdigen in de jeugdGGZ te verminderen. De jeugdGGZ instellingen in Twente hebben diverse projecten ingediend en uitgevoerd, evaluatie wijst uit welke inzet succesvol is en gecontinueerd wordt.
• RET (regionaal); binnen het Regionaal Expert Team kunnen jeugdigen die niet plaatsbaar lijken/waarvoor niet de juiste zorgvorm aanwezig lijkt besproken worden door betrokken gemeente, zorgaanbieders, ouders en een kring van experts op diverse zorggebieden (jeugdzorg, LVB en GGZ). Vanuit deze bespreking ontstaat, via de doorbraakmethode, een passend advies zodat weer perspectief voor de jeugdige is. Indien nodig wordt aanbod op maat ontwikkeld én gefinancierd.
• Bovenregionaal Expertisenetwerk Jeugd (BEN, bovenregionaal); het bovenregionale expertise netwerk bundelt kennis vanuit de verschillende lectoraten en academische GGZ in Overijssel. Op ontwikkelthema's die door Overijssel zijn geformuleerd moet kennis worden ontwikkeld of gebundeld. Er kunnen er met stimuleringsgelden projecten (met onderzoek) worden opgestart. De ontwikkelthema's van Overijssel zijn ‘Complexe Scheidingen’, ‘Eetproblematiek’, ‘Meervoudig Complexe problematiek’, ‘18-/18+’, ‘Verklarende Analyse’. Kennis en adviezen vanuit het BEN dienen een plek te krijgen in de werkwijze in Twente, stimuleringsgelden kunnen ingezet worden voor projecten in Twente.